Hermafroditlik
Hermafroditlik cinsel gelişmeyi etkileyen ender görülen durumlardan biridir. Hem dişi hem erkek organlarının bulunması anlamına gelir. Tıpta hermafroditlik olarak adlandırılan durum oldukça ender görülür ve tedavisi ancak tıbbın çeşitli dallarının işbirliği ile gerçekleştirilebilir. Hermafroditler (erdişiler) cinsiyetleri belirsiz ya da dış organlarının görünüşünden cinsiyetlerine ilişkin bir karara varılması güç olan kişilerdir. Kişinin cinsiyeti, sahip olduğu birincil cinsel organlarına bağlıdır. Bunlar erkekte erbezleri, kadında yumurtalıklardır. Çoğu insan bu birincil cinsel organlarına uygun dış cinsel organlara sahiptir: Erkeklerde penis, kadınlarda da vulva bulunur.
Nedenleri
Hem gerçek hermafroditlik hem de yalancı hermafroditlik, doğum öncesi cinsiyet gelişimi sırasında oluşan yanlışlıklar sonucu ortaya çıkar. Nedenlerini ve sonuçlarını anlayabilmek için, normal cinsel gelişme sürecini gözden geçirmek gerekir. Dölüt geliştirecek olan döllenmiş yumurta, cinsiyet kromozomları denilen iki kalıtsal zincir içerir. Bunlardan X kromozomu annenin yumurtasında baştan beri vardır, öteki ise babanın sperminden gelir, ya X ya da Y koduyla anılan daha küçük bir kromozomdur. Bir X ile bir Y kromozomu içeren ve XY koduyla belirtilen döllenmiş yumurta, erkek bebeğe dönüşür.
Büyüyen dölütte, iki cinsteki cinsel organların kökeni de aynıdır. Bunlar daha sonra Y kromozomunun varlığına ya da yokluğuna bağlı olarak erkek ya da dişi organlara dönüşürler. Erkeklerde Y kromozomunun bulunması dölütün karın boşluğunda erbezlerinin biçimlenmesine neden olur. Bunlar, ilk cinsel orgnaların penis ve skrotum (erbezi torbası) biçimini almasını sağlayan "testosteron" adlı bir hormon salgılarlar. Ergenlik dönemi sırasında erbezleri daha fazla testosteron salgılarlar, bu da penisin büyümesine, sesin kalınlaşmasına ve öteki erkeklik özelliklerinin (ikincil cinsel özellikler) oluşmasına neden olur.
Dişilerde Y kromozomu olmadığı için yumurtalıklar oluşur ve klitoris ile vulvanın gelişmesini sağlarlar. İçeride de rahim ve vajina gelişir. Ergenlikle yumurtalıklar dişi hormonları salgılarlar ve böylece göğüsler gelişir, adet çevrimi ve öteki kişi özellikleri ortaya çıkar. Gerçek hermafroditlerin çoğu yani dişi cinsiyet kromozomu taşıyan Y kromozomlarının olmamasına karşılık, yumurtalık dokusu ile birlikte olup da erbezi dokusuna da sahip olabildikleri tam olarak anlaşılmış değildir. Bir açıklama, Y kromozomunun parçasının, kişinin bazı hücrelerden X'lerden birine yapışmış olarak bulunmasıdır. Bazı gerçek hermafroditlerin, bazı hücrelerinde XX, bazı hücrelerinde XY kromozomları bulunur; bu da büyük olasılıkla bir yumurtanın biri X, öteki Y kromozomu taşıyan iki ayrı sperm tarafından döllenmesinden kaynaklanır.
Gerçek hermafroditlerde, genellikle erkek dış cinsel organları baskındır; penisi ve erbezini de içerebilen skrotumları vardır. İçeride ise, bir ölçüde gelişmiş bir rahim ve penisin altında, skrotumu kısmen bölen küçük bir yarık biçiminde bir vajina olabilir. Eğer gerçek hermafroditler doğumda cinsiyetleri ayrılıp uygun bir tedavi görmezlerse, ergenlik çağnıda, iki cinse ilişkin (yüzde kıllanma ve göğüsler gibi) özellikler birden gelişebilir. Bu da, çocuk ister kız ister erkek olarak yetiştirilmiş olsun, büyük sorunlara yol açar.
Dişi tipinde yalancı hermafroditliğin nedeni genellikle "doğuştan böbreküstü bezi hiperplazisi" denilen bir bozukluktur. Dişi dölütte yumurtalık, rahim ve vajinanın üstteki üçte ikilik bölümü normal oluşur. Ancak böbreküstü bezi en önemli hormonu olan kortizolu gerekli biçimde salgılamaz. Bu da onun çok fazla çalışmasına ve erkeklik hormonlarının aşırı salgılanmasına yol açar. Bunların erkekteki testosterona benzer etkileri vardır ve klitorisin büyüyüp penise benzer bir biçim almasına ve vulvanın benzeri bir keseye dönüşmesine neden olur. Bu durum erken fark edilmez ve tedavi edilmezse çocuk, yumurtalıklarının bulunmamasına ve XX kromozom (dişi) cinsiyeti taşımasına karşın, günden güne erkeksi bir görünüş kazanarak büyür.
Erkek tipinde yalancı hermafroditlikte neden, ya dölüt erbezlerinin yetersiz testosteron salgılaması, ya beden dokularının testosterona yanıtsız kalması ya da yetersiz yanıt vermesidir. Sonuçta dış erkek organları tam olarak gelişemez ve kişinin erbezlerinin bulunmasına ve XY kromozom yapısının olmasına karşın, vajina ile küçük bir rahim gibi dişi cinsel organları da oluşabilir.
Erkek tipinde yalancı hermafroditlerin dış cinsel organlarının yapısı vulva ve içinde küçük bir penis ile dişi görünümünün baskın olduğu durumdan, genellikle küçük ya da hafifçe biçim bozukluğu olan bir penisle erkek görünümünün baskın olduğu duruma kadar uzanan, çeşitli değişiklikler gösterir. Dişi olarak belirlenip dişi cinsel hormonları verilmediği sürece, erkek tipinde yalancı hermafroditlerin ergenlik döneminde göğüslerinde gelişme olmaz ve kaslı, erkeksi bir fizik görünüm ağırlık kazanır. Yüz hatları da tam bir erkekten hafifçe dişi görünüşü arasında değişebilir. Çoğu vaka erbezleri hiçbir zaman skrotuma inmeyeceği ve sperm üretmeyeceği için kısır olur.
Erkek tipinde yalancı hermafroditliğin en sık görülen biçimi, "testiküler feminizasyon" adını alır. Nedeni, beden dokularının testosterona karşı olan tam yanıtsızlık halidir. Bu kişiler, XY koromozom yapısına ve erbezlerine sahip olmalarına karşılık dış görünüş olarak hiçbir erkeksi özellik geliştiremezler. Doğumda normal bir dişi olarak görünürler ve hepsi kız çocuk olarak yetiştirilirler. Cinsel organlarının çevresinde ve bedenlerinin başka yerlerinde kılların bulunmaması dışında, normal görünümlü, hatta genellikle çekici kadınlar olurlar. Klitorisleri ve ucunun kör olmasına karşın normal cinsel ilişkiye izin veren bir vajinaları vardır. Ancak, yumurtalık yerine erbezlerinin olması ve rahimlerinin bulunmaması nedeniyle adet görmez ve hamile kalmazlar.
Belirtiler
Hermafroditler hem erbezi hem de yumurtalık dokusu taşırlar. Sözgelimi, bedenin bir yanında erbezi, öteki yanında yumurtalık bulunabilir ve buna bağlı olarak da hem dişi hem de erkek dış cinsel organlarına sahip olabilirler. Yalancı hermafroditlerde dış cinsel organ birincil cinsel organların cinsiyetine tam olarak uygunluk göstermez. Sonuç olarak erkek tipinde yalancı hermafroditlerde iki erbezi de normal yerde değil de büyük olasılıkla karın içine yerleştirilmiş ve dışarıda kadın cinsel organı bulunur. Dişi yumurtalıkları da olmasına karşılık, penis görünümünde bir dış cinsel organa sahiptirler.
Mesaj Sayısı
Kayıt tarihi
Konu: Hermafroditlik 
4/14/2008, 16:00
