BARKOD NEDİR?
Barkod; değişik kalınlıktaki dik çizgi ve boşluklardan oluşan ve verinin otomatik olarak ve hatasız bir biçimde başka bir ortama aktarılması için kullanılan bir yöntemdir. Barkod, değişik kalınlıktaki çizgilerden ve bu çizgiler arasındaki boşluklardan oluşur.
Barkod ile stok kodu, seri numarası, personel kodu gibi bilgilerin gösterilmesi sağlanabilir. Bu bilgilerin bilgisayara klavye aracılığı ile girilmesi zaman alıcı ve yorucu olmaktadır. Ayrıca bu yöntem pek sağlıkı olmamaktadır. Çünkü veriler girilirken hata yapılma olasılığı fazladır. Bu hata oranını ve harcanan zamanı azaltmak için barkodlar ve barkod okuyucular kullanılır.
Barkod, ürünün kodu veya ürün ile ilgili açıklamalar içermemelidir. Barkod sadece o ürünüe ait bir referans numarası içermelidir. Bu referans numarası bilgisayara tanıtılır ve ürüne ait detaylı bilgiler bilgisayarda tutulur. Daha sonra bu referans numarası kullanılarak o ürüne ait bilgiye erişilir.
Örneğin; bir markette ürünün üzerinde bulunan barkod çizgileri ürünün fiyatı ve ürünün detayı hakkında bilgi içermez. O bir referans numarasıdır. Ürün, marketin bilgisayarına bu referans numarası ile tanıtılmıştır. Ürünle ilgili fiyat ve diğer bilgiler marketin bilgisayarına girilmiştir. Ürüne ait bilgi istendiğinde referans numarası bilgisayara gönderilir. Bilgisayarda ürün hakkındaki detaylı bilgiyi gönderir. Bu yöntemde ürünün fiyatı değiştiğinde sadece bilgisayardaki fiyatı değiştirmek yeterli olacaktır.
Barkod, barkod alfabesi (barcode symbology) denilen ve barkodun içerdiği çizgi ve boşlukların neye göre basılacağını belirleyen kurallara göre basılmaktadır. Barkodlar 0-9 arası rakamları, alfabedeki karakterleri ve bazı özel karakterleri (*, -, / vb.) içerebilirler. Bir çok barkod alfabesi vardır. Bu alfabelerden bazıları sadece rakamları içerirken bazılarıda hem rakamları hem de özel karakterleri içerirler. Buna göre değişik barkod standartları ortaya çıkmaktadır. Bugün dünyada kullanılan bir çok barkod çeşidi bulunmaktadır. Barkod tipleri için aşağıdaki bağlantıları kullanabilirsiniz.
BARKOD TİPLERİ NELERDİR?
Bugün dünyada yaygın olarak kullanılan başlıca barkod alfabeleri Code39, Code128, EAN13, EAN8, UPC, ITF tir. Bunlardan ITF, EAN ve UPC barkod alfabeleri sadece rakamları içermektedir. Code39 ve Code128 ise rakamları, harfleri ve özel işaretleri göstermek için kullanılır.
BARKOD İLE NELER YAPABİLİRSİNİZ?
Barkod verinin hızlı ve doğru girilmesini sağlayan bir yöntem olduğundan dolayı, barkod işlemlerinin yoğun olduğu ve bilgiye hızlı ve doğru bir şekilde ulaşılmasının ihtiyaç olduğu yerlerde kullanılabilir. Bu yöntemin kullanıldığı sistemler veri toplama sistemleri olarak adlandırılırlar. Barkod kullanılarak bir ürüne ait tüm hareketler izlenebilir. Bu sistemlerde barkod okuyucular, barkod yazıcılar ve taşınabilir data terminaller gibi bir çok iletişim aracı kullanılmaktadır.
Veri toplama sistemleri bir çok yerde kullanılabilir. Mağazalarda, endüstriyel ortamlarda, pazarlama ve satışlarda, işyerlerinde vb. gibi bir çok alanda ve yerde kullanılabilir. Örneğin barkodlu bir sistem kullanarak depo sayımlarınızı çok kolay ve rahat bir şekilde yapabilirsiniz.
BARKODUN YARARLARI
DOĞRULUK
En doğru bilgiyi almanızı sağlar, kullanıcı hatalarını ortadan kaldırır. Benzer ürünler veya benzer kodlara sahip ürünler arasındaki karışıklığı önler.
HIZ
Hızlı veri girişinin iki önemli faydası vardır.
1. İstenen bilgi manuel şekilde toplanacak bilginin çok çok üstünde bir hızla ve doğru bir şekilde toplanır.
2. Bu toplanan doğru bilgiler bilgisayar ortamında olduğu için yine çok hızlı bir şekilde bu bilgileri işleyebilecek, değerlendirebilecek kişilere veya ortama ulaşır.
Örneğin; bu bilgilerin doğru bir şekilde, bir kağıtta yazılı bilgiler olduğunu varsayın. O kağıdın içinden A marka deterjandan ne kadar satıldığını nasıl bulabilirsiniz? Evet, sayabilirsiniz. Son anda size A marka deterjan değilde tüm deterjan satışları sorulursa ne yaparsınız?
MALİYET
Doğruluğun artması ve veri giriş hızının yükselmesi ile işçilik maliyeti düşecek sistem daha ekonomik olacaktır.
KULLANIŞLILIK
Barkod ürünleri yani okuyucular, yazıcılar vs. tüm OT/VT ürünlerinin kullanımı, bilgisayara bağlaması ve işletmesi çok kolaydır. Bu sistem ile güvenilir, detaylı, hızlı datalar toplanır. Bu toplanan bilgiler ile sistem daha etkili yönetilebilir.
Örneğin
Hangi ürün ne kadar satılıyor?
Şu anda stokta eksikler neler?
Geçmiş satışlara bakarak hangi üründen ne kadar sipariş vermeli?
gibi sorulara kolayca cevap bulabilirsiniz.
DİKKAT!
Barkodla ilgili asla unutulmaması gereken bir konu vardır. Barkod uygulamasının başarılı olmasında toplanan dataları kabul eden, değerlendiren yazılımın büyük önemi vardır.
BARKOD BASMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Barkod etiketlerini firmanızda basmanın da birden fazla yolu ve bu yolların da avantajlı veya dezavantajlı yanları vardır.
1 Lazer Yazıcıda
2 Barkod Yazıcıda
Lazer Yazıcıda
Lazer yazıcılardan da barkod basabilirsiniz. Lazer yazıcının servis ve yedek parça sorunu yoktur.
Barkod Yazıcıda
Barkod yazıcıda Termal ve Termal Transfer olmak üzere iki çeşit baskı tekniği vardır.
a Termal Baskı
Bu yöntemde baskı işlemi kağıdı ısıtarak yapılır. Bu yöntemde ısıya dayanıklı bir kağıt faks makinelerinde olduğu gibi ısıtılarak yakılır. Bu ısının etkisiyle kağıt siyah renge dönüşür ve böylece baskı işlemi yapılmış olur. Ancak bu yöntemle yapılan baskılarda çevresel faktörler önemli rol oynar. Bu baskı yöntemi kısa sürelidir. Çünkü güneşten, ısıdan, yoğun ışıktan etkilenirler ve bozulmaya uğrayabilirler. Fakat kısa süreli kullanımlar için idealdir.
• Ribon masrafı yoktur, yakarak basar.
• Termal etiket kullanılır. (Termal etiketler vellum etikete göre pahalıdır).
• Etiket ömrü kısadır. Kısa sürede tüketilecek etiketler için uygundur.
• Yazıcının fiyatı direk termal yazıcıya göre daha ekonomiktir.
b Direk Termal (Termal Transfer) Baskı
Bu yöntemle yapılan baskılar daha uzun sürelidir. Bu yöntemde ribon denilen şeritler kullanılır. Termal baskıda ısıtılan kağıdın yerini burada ribon alır. Ribon ısıtılarak kağıt üzerine yapıştırılır. Daha sağlıklı ve dayanıklı bir yöntemdir. Güneş, ısı ve yoğun ışıktan doğrudan etkilenmez. Uzun ömürlüdür.
• Ribon masrafı vardır.
• Velium etikete veya plastik, dokuma gibi değişik etiketlere baskı yapabilir.
• Etiket ömrü çok uzundur.
• Yazıcı fiyatı termal barkod yazıcıya göre pahalıdır. Son zamanlarda pek çok direktermal yazıcı termal baskı da yapabilir. Yani bu tip yazıcı aldığınızda her iki türlü de basabilme şansınız var.
BARKOD NASIL VE NEREDEN ALINIR?
EAN kodu Türkiye'de, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesine bağlı bulunam Milli Mal Numaralama Merkezi tarafından verilmektedir.
EAN-UCC sistemini kullanmak isteyen üretici, ithalatçı, ihracatçı ve dağıtıcı firmalar MMNM ye başvurarak üye olmak zorundadırlar. MMNM üye olan firmalara bir EAN-UCC firma numarası verir. Bu numara sadece o firmaya aittir ve onun tarafından kullanılır.
Üye olmak için gerekli başvuru belgeleri ve ücret bilgileri Milli Mal Numaralama Merkezi’ nden öğrenilebilir.
Türkiye'de uygulanan barkod standartı EAN13 tür ve özellikleri aşağıdaki şekildedir.
Ülke Kodu Firma Kodu Ürün Kodu Kontrol Hanesi
3 hane 4 hane (değişebilir) 5 hane (değişebilir) 1 hane
Örnek:
869 9567 90009 4
Örnekte de görüldüğü gibi ilk üç hane ülke kodudur. Türkiye'nin ülke kodu 869 dur.
Ülke kodundan sonra gelen 4 hanelik bölüm firma kodu olarak ayrılmıştır. Firma kodu 4 hane olmak zorunda değildir. Ürün çeşidine göre hane sayısı değişebilir. Bu numara Milli Mal Numaralama Merkezi (MMNM) tarafından üretici veya satıcı firmalara verilen numaradır. Bu numarayı başka hiç bir firma kullanamaz.
Daha sonra gelen 5 hane üretici firma tarafından ürüne verilen numaradır. Ürün kodu hane sayısıda ürün çeşidine göre artabilir veya azalabilir. Üretici firma bu beş haneyi istediği gibi kullanabilir. Sadece ilaç sektöründe ilk iki numara sağlık Bakanlığı tarafından belirlenmiş olup ilacın ambalaj şeklini belirtir (hap, şurup, toz gibi).
5 hanelik ürün kodu, üretici firma tarafından özgürce kullanılabilmesine rağmen kodlar bir kural çerçevesinde verilmelidir.
Son rakam kontrol hanesidir. İlk 12 rakamın doğru okunup okunmadığını kontrol eder. Diğer 12 rakamdan hesaplanır.
Grafik Servisinde, gelen bütün işlerin Barkod’ları tekrar yazılır, ya da hazır gelen barkodlar KGM Laboratuvarında bulunan barkod okuyucularda okutularak doğrulukları test edilir. Barkodlar deforme edilemez, çizgi kalınlıkları değiştirilemez, .eps formatında kullanılmamalı, vektorel olarak işin üzerine yerleştirilmelidir, özellikle üst baskı işlerde mümkün olduğunca çok küçültme yapılmamalıdır, çizgi aralıkları dolabilir ya da ince çizgiler baskıda silik çıkarak okumayı engelleyebilir. Barkod okuma cihazları gönderdikleri kırmızı ışıkla çizgileri deşifre ederek okumayı gerçekleştirdikleri için, baskılı malzemelerde asla kırmızı renklerde ve yaldız renklerde barkod kullanılmaz.
ALINTI