Sinemaya damgasını vuran yönetmenler

Konu: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:42

Sinema günümüzün en kârlı endüstrilerinden biri. Eğlence sektörü olmaktan çok daha öteye gidiyor; görsel, işitsel ve plastik, tüm sanat dallarını bir araya toplayan bir sanat dalı olarak anılıyor. Sinemayı Yedinci Sanat haline getirenlerin başında doğal ki yönetmenler geliyor. Türkiye’nin önemli sinema eleştirmenlerinden Atilla Dorsay, “Sinemayı Sanat Yapanlar” adlı kitabında, dünyanın en önemli yönetmenleri şöyle sıralıyor:

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Dreyer

1. Carl Dreyer (1889-1968): 50 yıllık sinema geçmişinde birçok büyük esere imza attı ama başyapıtı, “Hoşgörüsüzlük” adlı eseri. Filmografisindeki diğer filmler; Başkan, Şeytanın Kitabından Sayfalar, Birbirinizi Seviniz, Evin Hakimi, Jean D’Arc’ın tutkusu, Vampir, Kızgınlık Günü, Gertrude.

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:43

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Germi

2. Pietro Germi (1914-1974): İtalyan güldürüsünün büyük ustası Germi, sinemaya çok geç başladı ama iyi bir giriş yaptı. Komedi ustası olmasına rağmen onun da adı dönemin diğer ustaları gibi Yeni-Gerçekçilik’le anıldı. Çünkü ilk önemli filmi Kanun Namına ve özellikle de Umut Yolu, bu akımın geç örnekleri arasındaki yerini aldı. Daha sonra mizahı seçen Germi’nin bu tür filmleri şunlar: İtalyan Usulü Boşanma (Ödüllere boğulan ve Oscar kazanan bir film), Aldatılmış ve Terkedilmiş, Kadınlar ve Erkekler, Dağların Çapkını, Alfredo-Alfredo.

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:44

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Visconti

3. Luchino Visconti (1906-1976): Soylu bir ailenin yedi çocuğundan biri olarak dünyaya gelen Visconti; sınıfsal çatışmaları, çelişkileri beyaz perdeye en estetik biçimde aktarabilen, dünyanın en büyük yönetmenlerinden, ustalarından biri. İtalyan Yeni-Gerçekçilik akımının önde gelen isimlerinden olan Visconti’nin Yedinci Sanat’a kazandırdığı başyapıtları şunlar: Senso, Beyaz Geceler, Rokko Kardeşler, Yer Sarsılıyor, Tutku, Leopar, Yabancı, Büyük Ayının Soluk Yıldızları, Lanetliler, Venedik’te Ölüm, Ludwig, Masum, Yitik Zamanı Ararken, Sihirli Dağ.

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:44

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Lang

4. Fritz Lang (1890-1976): Sinemanın devlerinden biri. Mimarlık eğitiminin ardından sinemaya atılan Alman yönetmen, Üçışık filmiyle şöhreti yakaladı. Dışavurumculuk tarzındaki Nibelungen’in ardından diğer filmleri geldi. Dr. Mabuse ve Metropolis en önemli baş yapıtlarıydı. Lang, Almanya’dan ayrıldıktan sonra Amerika’da film yönetmeyi sürdürdü. Öfke, Yaşamak Hakkımdır, Cellatlar da Ölür, Penceredeki Kadın, Kızıl Sokak, Emile Zola’dan bir uyarlama olan Korkunç Arzu, Korsanlar Beldesi onun Hollywood dönemi filmleriydi. Savaştan sonra yeniden Almanya’ya döndü, Hint Kaplanı ve Hint Mezarı’nı çevirdi. Nefret filmini çektiğinde 86 yaşındaydı ve hayatını da, sinema serüvenini de noktaladı.

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:45

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Chaplin

5. Charlie Chaplin (1889-1977): Chaplin’in yaşam öyküsü, bir roman ya da film gibi zaten. Çok küçük yaşta yetimhanelerde, sokaklarda başlayan bir çocukluk döneminin ardından 6 yaşında sahneye ilk adımını attı ve bir pantomim grubuna girdi. Turneler ve daha sonra ver elini Amerika. Uzun ve zorlu uğraşlardan sonra sinemaya adım attı ve dünyayı kendisine hayran bıraktığı Şarlo serilerini yaptı. Arkasından, başyapıtlar birbirini kovaladı. Özellikle Nazizme karşı aldığı tavırla dikkati çekti. Büyük Diktatör, onun Hitler’i makaraya aldığı filmidir. Daha sonra sınıfsal çatışmaları ve endüstrinin insanı yok sayan gelişimini ele aldı. Modern Zamanlar bu filmlerinden biridir. Amerika’da, savaştan sonra başlayan Mac Carthy döneminde ülkeyi terketti ve yıllarca geri dönmedi. Filmografisindeki filmlerden; M. Verdoux, Yumurcak, Sirk, Kent Işıkları, Sahne Işıkları, New York’ta Bir Kral, Hong Konglu Kontes önemli filmleri arasındadır.

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:45

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Hitch

6. Alfred Hitchcock (1899-1980): Korku sinemasının tek ustası. 15 yaşındayken babasını kaybeden Hitchcock, evlenene kadar annesiyle birlikte yaşadı. Ölene kadar oğlunun üzerinde müthiş bir baskı uygulayan anne, ünlü yönetmeni ve karısını tatillerde bile yalnız bırakmadı. Babasını kaybettikten sonra çalışmak zorunda kalan Hitchcock, 1920'lerin başında işe reklamcılıkla başladı. Sonrasında Islington'da ünlü Players-Lasky Film Stüdyosu'nda prodüktör yardımcısı olarak çalışmaya başlayan Hitchcock, bir süre sonra sessiz filmlerin yönetmeni oldu. Bu çıraklık döneminde tüm yönetmenlik kariyeri boyunca koruyacağı fikirler oluşturan Hitchcock, "Eğer iyi bir filmse, ses yok olduğunda da izleyici hala ne olup bittiğiyle ilgili bir fikre sahip olur. Filmin uzunluğu ise tamamen insanın mesanesinin dayanma gücüyle ilişkilidir" diyordu. Sinemada cinsellik konusuyla ilgili ise, "Sinemada cinsellik konusuna yaklaştığımda, burada da gerilimin egemen olmasına önem veririm. Cinsellik çok açık, çok bağırgan olursa gerilim kalmaz. Niye hep sarışın ve sofistike kadınlar seçiyorum filmlerimde? Çünkü kibar kadınlara, gerçek hanımefendilere bayılıyorum. Zavallı Marilyn, cinselliğini bir afiş gibi suratında taşıyordu. Tıpkı Brigitte Bardot gibi. İngiliz ve Kuzeyli kadınlar bu açıdan Latinlerden daha ilginçtir" diyordu. Filmografisindeki başlıca yapıtlar: Topaz, Cinnet, 39 Basamak, Kanlı Meyhane, Rebecca, Şüphe, Öldüren Hatıralar, Aşktan da Üstün (Notorius), Celse Açılıyor, Sahne Korkusu, Yanlış Katil, Sabotaj, Gizli Ajan, Bir Kadın Kayboldu, Çok Bilen Adam, Gizli Teşkilat, Trendeki Yabancılar, Cinayet Var, Ölüm Korkusu (Vertigo), İtiraf Ediyorum, Hırsız Kız, Kapri Aşıkları, Aile Oyunu.

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:46

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Clair

7. Rene Clair (1898-1981): O, eleştirmenlerle geniş yığınların beğenilerini uzlaştırabilmeyi başarabilmiş ender yönetmenlerden biriydi. Fransız sinemasının bu ünlü yönetmeninin sinema deneyiminde müzikaller, korku filmleri ve komediler de var. Başlıca eserleri; Hileli Aşk, Gece Güzelleri, Lale Sokağı, Uyuyan Paris, Ara, Bir İtalyan Hasır Şapkası, Milyon, Özgürlük Bizimdir, Son Milyarder, Hayalet Batıya Gidiyor, New Orleans Ateşi, Şeytanın Güzelliği...

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:46

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Fassb01

8. Rainer Werner Fassbinder (1946-1982): Amerikan sinemasına ve dağıtımına teslimiyetin ardından, 1960’lı yıllarda ani bir uyanışa geçen ve ardarda filmler yapan Alman sinemasının en önemli temsilcilerinden biri. Öldüğünde henüz 36 yaşındaydı ama önemli yapıtlara imza attı, büyük isimleri sinemaya kazandırdı. Melodram hayranlığı, tiyatro düşkünlğü olmasına rağmen sinemasal efektleri çok yerinde kullanan bir ustaydı Fassbinder. Onun eserlerinde kadınların, eşcinsellerin, evlilik içi ilişkilerin, sınıfsal çatışmaların, sokak insanlarının önemli bir yeri vardı. Siyasal sinemaya da imza atan Fassbinder’in en önemli yapıtları şöyle: Petra Von Kant’ın Gözyaşları, Lili Marlen, Sonbaharda Almanya, Custers Ana Cennete Gidiyor, Maria Braun’un Evliliği, İstasyon Şefinin Karısı, Lola, Veronica Voss’un Arayışı, Tümünün Adı Ali’ydi, Korku Ruhu Yer Bitirir, Querelle, Güçlünün Hakkı...

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:48

9. Luis Bunuel (1900-1983): Yüzyılın başlangıcında dünyaya gelen Bunuel; filmleri, sinema teknikleri ve kullandığı simgeler üzerine konuşmaktan pek hoşlanmayan bir yönetmendi. Lorca ve Dali ile başlayan dostluklarını 24 yaşındayken Paris’te sürdürmeye karar veren Bunuel, orada gerçeküstücülerle tanıştı ve ilk filmini yaptı. Bu filmi yine Dali ile gerçekleştirdi; Endülüs Köpeği... Ardından 1930’de ikinci filmi geldi: Altın Çağ. Bu film, burjuva topumunun tüm saygın kurumlarını yerle bir ediyordu ve bu yüzden yasaklandı, kopyalarına el kondu. Bu yasak ne yazık ki 1981 yılında kalkabildi ancak. Daha sonra ülkesine dönen Bunuel, Ekmeksiz Toprak adlı ilk belgeselini yaptı, ardından 1946 ile 1964 arasında 20 film çekti: Cannes’da en iyi yönetmen ödülünü kazandığı Unutulmuşlar, Rüzgarlı Bayır, Archibald de la Cruz’un Suçlu Yaşamı, Bu Bahçede Ölüm, Nazarin, İspanya’da yasaklanan ama 1963 yılında Altın Palmiye’yi getiren Son Yemek, Mahvedici Melek, Bir Hizmetçinin Anıları, Burjuvazinin Gizli Çekiciliği, Tristana, Saman Yolu, Gündüz Güzeli ve son filmi, Arzunun O Belirsiz Nesnesi...

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:48

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Aldrichr

10. Robert Aldrich (1918-1983): Hollywood’un en tipik ve kendine özgü yönetmenlerinden biri. Üniversiteyi bitirdiği yıl sinemayla ilgilenmeye başladı ve sinemanın başkentinden birçok ünlü yönetmenin asistanlığında uzun yıllar geçirdi. Bu yüzden yönetmenliğe geçişi 32 yaşında oldu; Bil Leaguer filmiyle. 1950’li yılların ortalarında filmlerinin yapımcılığını da üstlenen Aldrich, şiddetin ve her türden ahlaksal çöküşün egemen olduğu bir dünyada çıkış yolu arayan ve buna Amerikan toplumuna özgü bir enerji ile karşı koyan, direnen bireylerin öyküsünü anlattı çoğu kez filmlerinde. Asi Cengaver ırkçılığa karşı çıkan ve Kızılderililerin tarafını tutan ilk western filmiydi. Büyük Bıçak, yapımcısının elinde oyuncak olan bir yıldızın öyküsünü anlatarak Hollywood’a içeriden ciddi bir eleştiri getiriyordu. Diğer önemli filmleri ise; Yıldız, İstiklal Kahramanları, Muhteşem Dörtlü, Güneş Batarken, Ulzana; bir kara film klasiği sayılan polisiye Öp Beni Öldüresiye, ilk kez lezbiyen ilişkileri anlatan filmi George Kızkardeşin Öldürülmesi, Ölüm Çetesi, Amerikan Dışişleri’nin kara listesine giren anti-militarist filmi Hücum, Kahramanlar Alayı, 60’larda yönettiği iki çarpıcı filmi; Küçük Bebeğe Ne Oldu ile Sus Sevgilim, Anka Kuşu, Kızgın Tepeler, Buldozer ve bir siyasal-kurgu filmörneği olarak Başkanın Adamları...

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:49

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Losey

11. Joseph Losey (1909-1984): Sinema tarihinde, ustalığı kadar hayli serüvenli, iniş-çıkışlı ama örnek alınacak yaşamı ve politik tavrı ile de gerekli bir kişilik olarak tanımlanır Losey. 40’lı yaşlarda, yani hayli geç başladığı sinemada asıl ününü Amerikalı olmasına rağmen İngiltere’de yaptı. Avrupalı bir sinemacı gibiydi. Mac Carthy döneminde eşini dostunu ihbar etmek yerine ülkesinden ayrılmayı tercih etmişti. 1948’deki ilk filmi Yeşil Saçlı Çocuk ile kendisi hakkında ilk ipuçlarını verdi. Döneminin başarılı filmleri arasında; İnsafsız Zaman, Suç Altında, Aldatan Kadın, Genç Hizmetçiler, Kaza Gecesi ve Cannes Film Festivali’nde büyük ödülü, Altın Palmiye’yi alan filmi Arabulucu sayılabilir. Dişi James Bond’da İngiliz casusluk filmlerini taşlarken, Aşkı Arayan Kadın’da Freud öğretisini ele aldı.

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:49

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Truffaut

12. François Truffaut (1932-1984): Fransız Yeni Dalga akımının babası, Yaratıcı Sinema kavramının savunucusu ve sinemanın en özgün kişiliklerinden biri. Daha ilk filminde (400 Darbe) Amerikan sinemasına özgü yaklaşımları özyaşamsal bir öyküden yola çıkarak yerle bir eden Truffaut, bazı yapıtlarında da pek tanınmamış Amerikan polisiye yazarlarının romanlarını sinemaya uyarladı: Piyanisti Vurun, Jean Moreau’nun başrolünde oynadığı, Türkiye’de büyük ilgi gören Siyah Gelinlik ve Evlenmekten Korkuyorum bunlardan birkaç örnek. Diğer filmleri; Çalınmış Buseler, Cep Harçlığı, Kaçan Aşk, Fahreneit 451, Yeşil Oda, Benim Kadar Güzel Bir Kız, Güneşte Gece, Kadınları Seven Adam, Türkiye’de de çok sevilen Son Metro ve Komşudaki Kadın ile son filmi Alabildiğine Bir Pazar...

Konu: Geri: Sinemaya damgasını vuran yönetmenler 5/19/2008, 17:50

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Peckinpah

13. Sam Peckinpah (1926-1985): Ona şiddetin ozanı da diyorlar. Ama onun için akla gelen ikinci nitelik Sam’in bir “Çöküş Destancısı” olduğu. Amerikan sinemasının Visconti’sidir sanki. O hep, çevresinde değişen ve iyiden iyi geride kalan kovboyların, çağdışı kalan bireylerin öykülerini anlattı filmlerinde çoğunlukla. Ama kullandığı şiddet her zaman ilgi çekti. Portakal rengiyle kan kırmızısı arasında gidip gelen kıyım sahneleriyle Vahşi Belde, çevresini saran haydut sürüsüne karşı amansız bir savaşa giren ve şiddet kullanmaktan çekinmeyen ılımlı bir kimliğin (Dustin Hoffman) hikayesini anlattığı Köpekler, şiddetin anatomisini keşfettiği Sonsuz Firar, Meksika’da bir devrimin getirdiği akıl almaz kıyımı aktardığı Bana Onun Kellesini Getirin, savaşın anlamsızlığına vurgu yapan Şeref Madalyası onun başyapıtları. Amerika’nın son kovboylarını hikaye eden Konvoy ise bir başkaldırıyı anlatıyor; tır şoförlerinin başkaldırısını. İnanç arayan bir toplumda şiddetin estetiğini yakalamaya çalışan Sam Peckinpah; Ölümcül arkadaşlar, Öğleden Sonra Patlayan Silahlar, Binbaşı Dundee gibi filmlere de imza attı.

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Rossellini

14. Roberto Rosselini (1906-1977): Yeni Gerçekçilik’in babası sayılan Rosselini savaş sonrası İtalya’sında, İtalyan ulusunun savaşa katkısını ve Nazilere karşı direnişini anlatan filmlerle sinema kariyerine başladı: Roma Açık Şehir, Hemşehri ve Almanya; Sıfır Yılı. Bu savaş üçlemesi Rosselini’nin yolunu açtı. Filmler büyük ilgi görünce dönemin büyük oyuncularından İngrid Bergman’dan gelen bir mektup, hayatının akışını da sinema yolculuğunu da değiştirdi. Bergman Hollywood’un birbirine benzeyen filmlerinden sıkılmıştı ve işbirliği teklif ediyordu. Rosselini-Bergman beraberliği, hem özel hayatta hem de sinemada devam etti. Bu her iki sanatçının da hem sinema ve hem de dini çevrelerde protesto edilmelerine yol açsa da (Bergman eşinden boşanmıştır) devam ederler. İlk film Stromboli başarısız olmasına rağmen ikinci filmi de yaparlar: Korku. Bu film de gişe başarısı sağlayamaz ama sinema çevreleri filmi çok beğenir, Rosselini büyük prestij sağlar. Rosselini-Bergman çiftinin ayrılmasından sonra yönetmenin üçüncü döneminde Hindistan vardır. Bu ülkeyi gezen yönetmen Hindistan adlı filmi çeker. Ardından Rovere Generali ile yeniden gişe yapar. Sahte bir generalin öyküsünü anlatan bu filmin ardından çektiği Roma’da Bir Geceydi adlı filmi ile savaşa bakışını sürdürür, Vanine Vanini ile tarihsel bir dramı işler. Ama asıl üçüncü dönemi 14. Lui’nin İktidarı Alışı ile başlayacaktır. Rosselini sonraki yıllarında kendini sinema eğitimine ve öğretimine adar, TV dizileriyle ilgilenir.

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Hawks

15. Howard Hawks (1896-1977): Amerikan eski kuşağından önemli bir yönetmen. Mühendislik ve pilotluk eğitimi gördü. Tipik bir Amerikalı yönetmendi. 1926 yılında Zafer Yolu adlı filmle yönetmenliğe başladı ve başarılı oldu. 1928’de bir denizcinin yarı komik serüvenlerini anlatan Her Limanda Bir Kız ile çeşitli güldürülere de imza attı. 20. Yüzyıl, Dayanılmaz Bebek (Cary Grant ve Katharine Hepburn’ün başrolünde oynadığı; eksantrik bir milyoner kadının öyküsünü), Cuma Kadını (Basını hicvediyordu), Maymun İşi (Bilimadamlarını alaya alıyordu) gibi filmler, Amerikan sinemasının güldürü dalındaki zirveleriydi. Başrolünde Marilyn Monroe’nun oynadığı ünlü filmi Erkekler Sarışınları Sever ile büyük gişe başarısı yakaladı. Diğer filmleri: Şafak Devriyesi, Yalnız Melekler Kanatlıdır, Kanlı Nehir, Yeşil Gözlü Esire, Alabalık Kükrüyor (Otomobil yarışlarıyle ilgili), Eldorado, Vahşi Adam, Yaralı Yüz, Büyük Uyku (Yasadışı evreni tüm boyutlarıyla veren bir atmosfer filmi), Firavunlar Ülkesi...

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Nray

16. Nicholas Ray (1911-1979): Biçimcilikle aydın tavrını birleştiren ender sinemacılardan biri olan Nicholas Ray, bu alanın en önemli ve ünlü yönetmenlerinden biriydi. Sinema kariyeri Gece Yaşayanlar filmiyle 1948 yılında başladı Amerikalı yönetmenin Türkiye’de iyi tanınan ve büyük gişe rekorları kıran filmlerinden bazıları şöyle: Asi Gençlik (James Dean’in başrolünde oynadığı film), şarkısıyla dillere düşen Johnny Guitar, Acı Zafer, Pekin’de 55 Gün, Gangsterin Sevgilisi, Vahşi Masumlar, Krallar Kralı...

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Muhsinertugrul2

17. Muhsin Ertuğrul (1892-1979): Türk sinemasının bir dönemdeki tek adamı olan ünlü tiyatro ustası Muhsin Ertuğrul da Atilla Dorsay’ın “Sinemayı Sanat Yapanlar” adlı kitabında yer alıyor. Yönetmenle ilgili geniş bilgi, web sayfalarımızın “Türk Sinema Tarihi” bölümünde yer alıyor.

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Walshr

18. Raoul Walsh (1887-1980): Sinemanın temel direklerinden biriydi. Gerçi sinemada “yaratıcı-auteur” diye tanımlanan kategoride yer almıyordu ama sinemayı yığınlar için saygın, düzeyli ve ciddi bir eğlence haline getiren yönetmendi. İrlanda kökenli bir aileden gelen Walsh, 1910 yılında Griffith’e asistan olarak sinemaya adımını attı. 1912 yılında senaryo yazmaya başladı. Bazı filmlerde oyuncu ve senarist olarak görev aldıktan sonra, yönetmen olarak 1924 yılında Bağdat Hırsızı’na imza attı. Filmin başrolünde dönemin en ünlü sanatçısı Douglas Fairbanks oynuyordu. Film, sessiz sinema döneminin en büyüleyici filmlerinden biri sayıldı. Ardından yine sessiz sinema döneminin diğer yapıtları geldi: Zaferin Bedeli, Karmen’in Aşıkları, Kızıl Dans. Sessiz sinema dönemini bu filmlerle kapayan yönetmenin sesli film olarak ilk yapıtı Eski Arizona’da idi. Bu film büyük başarı kazandığı gibi baş oyuncusu Warner Baxter’e de Oscar kazandırdı. Büyük Sürü, Artist ve Modeller (Güldürü), Bebek Yüzlü Harrington, Kükreyen 20’ler ile 1930’ları kapayan yönetmen, 40’lı yıllarda unutulmaz yapıtları filme çekti. Yol sürücülerinin hayatını anlatan Gece Sürücüleri büyük başarı kazandı. Ardından İnsan Gücü, Beyaz Alev, Çizmeleriyle Öldüler, Gümüş Nehir, Umutsuz Yolculuk, Tehlikeli Bölge (İşgal altındaki Türkiye’de geçen bir casusluk filmi), Hedef Burma, Sevdiğim Adam geldi. Walsh’un en önemli oyuncusu Errol Flynn’dı ve onunla tam 7 film çekmişti. Yönetmen 1970’e dek film çekti: Uzaktaki Tamtam Sesleri, Kanunsuz Kuşak, Uzun Adamlar, Melekler Takımı, Korkusuz Kaptan, Kollarındaki Dünya, Kara Korsan, Savaş Çığlığı, Çıplak ve Ölü, Esther ve Kral, Uzaktaki Borazan önemli filmleriydi.

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Petri

19. Elio Petri (1929-1982): İtalyan sinemasının önde gelen yönetmeniydi Petri. Önceleri anlatım özellikleriyle dikkat çeken üslup filmleri çekti, daha sonra ruhbilimsel unsurları barındıran filmler ile gerilim filmlerine imza attı: Katil, Onuncu Kurban, Çılgın Ruhlar, Her Türlü Kuşkunun Ötesinde Bir Vatandaş Üstüne Soruşturma (Yakalanmayacağına inanan bir komiserin öyküsünü anlatan barok ve çarpıcı bir film, Gian Maria Volonte başrolünde oynuyordu ve Oscar aldı), İşçi Sınıfı Cennete Gider, Todo Modo, Herkesin Payı. Petri’nin eleştirilerini kaba ve oportünist bulanlar da vardı ama yönetmen özellikle tutucu kesime yönelttiği eleştirilerle toplumu hayli sarsan filmler yaptı. 1979 yılında Jean Paul Sartre’ın Kirli Eller adlı eserini şaşırtıcı bir televizyon dizisi halinde çekti.

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Guney

20. Yılmaz Güney (1927-1984): Ardından çok şey söylenen ya da yazılan bir sinema adamı Yılmaz Güney ama sonuçta Türk sinemasına Yol filmiyle dünyanın en büyük üç sinema festivalinden birinin; Cannes’ın büyük ödülü Altın Palmiye’yi kazandıran da aynı yönetmen. Yaşamı kendinden ya da Türkiye’nin politik, demokratik sürecinden kaynaklanan nedenlerle talihsizliklere uğrayarak geçti. Siyasi nedenlerle ve ardından bir adli cinayet vakası sebebiyle cezaevine girdi ve sonunda kaçarak yurtdışına yerleşti. Paris’te sinema kariyerinin en verimli çağındayken mide kanserine yenilip hayatını kaybetti.
Yılmaz Güney sinemaya yönetmen olarak girdiği 1970 yılına dek çeşitli filmlerde aktör olarak rol aldı. Bu arada senaryo yazıyor ve yönetmenlerin asistanlığını sürdürüyordu. İlk filmi Umut’u, 1970’te Adana’da çekti. Film büyük başarı kazandı ve sinema tarihinin klasikleri arasında girdi. Yurtdışında hemen tüm festivalde ödüller kazandı ve yurtdışında gişe yapan filmlerden biri oldu.

Güney, sinemaya Çirkin Kral lakabıyla girdiğinde büyük kitlelerde hayranlık uyandırdı ve adeta jeune-jön (genç yakışıklı adam) olgusunu yerle bir etti. Özellikle Fatma Girik ile çektiği filmler büyük gişe yaptı. Acı, Ağıt, Yarın Çok Geç Olacak gibi. Baba’yı Filiz Akın ile çekti. 1974'te çektiği Arkadaş filmiyle büyük ses getirdi. Semra Özdamar, ilk kez sinemada rol alan Melike Demirağ ve yine bir tiyatro oyuncusu olan Kerim Afşar’la başrolü paylaştı. Film, Melike Demirağ’ın seslendirdiği Arkadaş şarkısıyla da büyük sükse yaptı.

Ancak Güney’in yönetmediği, daha doğrusu çeşitli nedenlerle yönetemediği, sadece senaryosunu yazdığı filmler büyük başarı yakaladı. Endişe, Sürü, Düşman ve Yol... Altın Palmiye’yi kazanan Yol, bir dönem Türkiye’de yasaklandı ama Zeki Ökten’in yönettiği Sürü filmi gerçekten de Türk sinemasının en lirik ve önemli başyapıtlarından biri oldu. Yurtdışında büyük gişe başarısı yakaladı, Fransa’da altı hafta afişte kaldı.

Güney, Altın Palmiye’yi kazandıktan sonra Fransız Kültür Bakanlığı’nın desteğiyle Duvar filmini çekti ama bu film tüm sinema çevrelerinde çok sert bulundu ve beğenilmedi. Yönetmen, başka film çekemeden hayata veda etti.

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Duvivier

21. Julien Duvivier (1896-1967): Sinemada yarım yüzyılı aşkın bir zaman geçirdi. Fransız sinemasının yüzakı kabul edilir. Şeytan Ruhlu Kadın, Çete, Don Camillo, Operadaki Hayalet, Müthiş Ekip başlıca filmleri.

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Pasolini

22. Pier Paolo Passolini (1922-1975): Trajik bir biçimde bir delikanlı tarafından öldürülerek hayata veda eden Possolini, İtalyan sinemasının marjinal ve en çılgın yönetmenlerinden biriydi. Ancak aynı zamanda bir sinema ustasıydı. Cinsellik, eşcinsellik, sınıfsal çatışmalar, Freud ve Marks onun filmlerinin temel unsurlarıydı. Çevirdiği filmlerle skandallar yarattı, dinsel çevrelerin zaman zaman kendisine cephe almasına sebep oldu. Kral Oidipus, Teorama, Aziz Matyö’ye göre İncil, Medea, Domuz Ahırı, Dekameron’un Aşk Hikayeleri, Canterbury Öyküleri...

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler John_ford

23. John Ford (1895-1973): Ona Western’in babası deniyordu. Yalnızca Amerikan sinemasının değil, dünya sinemasının en önemli yaratıcılarından biri. 78 yaşında hayatını kaybedinceye dek film çevirdi ve 200 filme imza attı. Dört kez Oscar ödülü kazanan Ford’un başlıca filmleri; Gazap üzümleri, Muhbir, Vadim O kadar Yeşildi ki, Kadın Satılmaz, Niçin Savaşıyoruz, Masum Suçlu, Baharda Hücum, Çöl Aslanı.

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Jpmelville

24. Jean-Pierre Melville (1917-1973): Şiirsel polisiye filmlerinin ustası Fransız yönetmen 56 yaşında öldüğünde, geride onlarca önemli yapıt bıraktı. Sinema sevgisini Amerikan sinemasından aldığını söyleyen yönetmenin başlıca filmleri; Gecelerin Adamı (Flic), Kiralık Katil (La Samurai), Ateş Çemberi. Melville’in belli başlı filmlerindeki başrol oyuncusu ise hep Alain Delon oldu.

Sinemaya damgasını vuran yönetmenler Desica

25. Vittorio de Sica (1901-1974): İtalyan sinemasının en önemli yönetmenlerinden biri, ve filmlerde çizdiği kompozisyonlarla geniş yığınlar tarafından tanınan bir oyuncuydu. 1939 yılında sinemaya başladığında, ilk filmi Kaldırım Çocukları oldu. O yılların İtalyan Yeni-Gerçekçilik akımı gibi o da sokağa eğilmişti ve ne olup bittiğine bakıyordu. Ünü, Bisiklet Hırsızları ile doruğa çıktı. Diğer filmleri Milano Mucizesi, Napoli Altını, Termini İstasyonu, Çatı, İki Kadın, Umberto D, Dün-Bugün-Yarın, İtalyan Usulü Aşk, Güneş Çiçeği. Sica’nın son filmi, Sophia Loren’e başrol oynattığı Yolculuk oldu...